Το καλύτερο αντιοξειδωτικό στον κόσμο! Αγκινάρες και τα σημαντικά οφέλη τους για την υγεία!

1) Η πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου:
Μελέτες που έχουν γίνει, έχουν διαπιστώσει ότι το εκχύλισμα φύλλων της αγκινάρας προτρέπει την απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) και μειώνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων σε πολλές διαφορετικές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του προστάτη, της λευχαιμίας και του καρκίνου του μαστού. Μια ιταλική μελέτη έδειξε ότι μια διατροφή πλούσια σε φλαβονοειδή, που υπάρχουν στο αγκινάρες, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού..

2) Υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά (το καλύτερο):
Μια μελέτη που έγινε από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι οι αγκινάρες έχουν περισσότερα αντιοξειδωτικά από οποιοδήποτε άλλο λαχανικό και κατέχουν την έβδομη θέση σε μια μελέτη των επιπέδων αντιοξειδωτικών σε 1.000 διαφορετικά τρόφιμα. Μερικά από τα ισχυρά αντιοξειδωτικά στις αγκινάρες είναι η ρουτίνη, οι ανθοκυανίνες, η κυναρίνη, η λουτεολίνη και σιλημαρίνη..

3) Αυξάνει τη ροή της χολής:
Ο πολτός από φύλλα αγκινάρας περιέχει ένα αντιοξειδωτικό που ονομάζεται πολυφαινόλη κυναρίνη, που αυξάνει τη ροή της χολής.

4) Ευεργετικές για το Ήπαρ: (ο καλύτερος φίλος για το ήπαρ)
Χάρη στην κυναρίνη και ένα άλλο αντιοξειδωτικό που ονομάζεται σιλυμαρίνη, οι αγκινάρες είναι πολύ ωφέλιμες για το συκώτι. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορούν ακόμη και να αναγεννήσουν τον ηπατικό ιστό. Οι αγκινάρες εδώ και πολύ καιρό χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική ως θεραπεία για παθήσεις του ήπατος και οι επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν πλέον την ορθή αυτή χρήση..

5) Μειώνουν την Χοληστερόλη:
Έχει αποδειχτεί ότι τα συστατικά που βρίσκονται στα φύλλα της αγκινάρας  μειώνουν τη χοληστερόλη αναστέλλοντας την HMG-CoA αναγωγάση. Ανεβάζουν την καλή χοληστερόλη (HDL) και μειώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL).

6) Καλύτερη πέψη:
Οι αγκινάρες βοηθούν το πεπτικό σύστημα. Είναι ένα φυσικό διουρητικό, που βοηθά την πέψη και τη βελτίωση της λειτουργίας της χοληδόχου κύστης, αλλά και στην ανακούφιση γαστρεντερικών προβλημάτων.

7) Υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες:
Μία μεγάλη αγκινάρα περιέχει ένα τέταρτο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών. Μία μεσαία αγκινάρα  έχει περισσότερες φυτικές ίνες από ένα φλιτζάνι αποξηραμένα δαμάσκηνα. Κάνει πολύ καλό στην υγεία του παχέος εντέρου

8) Θεραπεία Hangover:
Χάρη στις θετικές επιπτώσεις τους στο ήπαρ, πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι οι αγκινάρες θεραπεύουν τον πονοκέφαλο μετά το ποτό, ιδιαίτερα τα φύλλα τους.

 

Πηγές: Bundy R., et al. Artichoke leaf extract (Cynara scolymus) reduces plasma cholesterol in otherwise healthy hypercholesterolemic adults: a randomised double-blind placebo controlled trial. Phytomedicine, 2008

 

ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ

ΤΟΠΙΚΟ ΠΑΧΟΣ-ΣΑΟΥΝΑ-ΑΤΜΟΛΟΥΤΡΑ-ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΦΟΡΜΕΣ-ΚΡΕΜΕΣ-ΛΑΔΙΑ-ΜΑΣΑΖ ΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ-ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ-ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ

 Τι πρέπει να ξέρετε για να μην παίζουν με την υγεία σας κάποιοι ασυνείδητοι…  

Καθημερινά στο κόσμο ξοδεύονται εκατομμύρια χρήματα για θαυματουργές μεθόδους αδυνατίσματος που όχι μόνον δεν φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα αλλά μπορεί να είναι και επικίνδυνες για την υγεία.

·         ΤΟΠΙΚΟ ΠΑΧΟΣ:

Το τοπικό αδυνάτισμα είναι από τους μεγαλύτερους μύθους στην ιστορία του αδυνατίσματος , πολλοί υπόσχονται ότι κάνοντας την δίαιτα αυτή θα χάσετε από την κοιλιά ή από τους γοφούς  λίπος. Είναι η αγαπημένη εκδοχή όλων όσων ασχολούνται με το θέμα και κανείς δεν θέλει να το πιστέψει πως δεν συμβαίνει.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πιστεύεται ότι είναι δυνατόν να πετύχουμε ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ – εκτός από την λιποαναρρόφηση κι αυτή ΜΟΝΟ για μικρές ποσότητες- ΤΟΠΙΚΟ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ. Δεν είναι δυνατόν να πετύχουμε αδυνάτισμα σε συγκεκριμένα σημεία μόνο, ούτε και με συγκεκριμένες ασκήσεις! Για παράδειγμα δεν μπορούμε κάνοντας κοιλιακούς να χάσουμε λίπος από την κοιλιά, ούτε κάνοντας απαγωγές να χάσουμε λίπος από τα ¨ψωμάκια¨…  Έχει μάλιστα αποδειχθεί πως το πρώτο σημείο του σώματος από το οποίο χάνουμε λίπος (με σωστή διατροφή) είναι η κοιλιά και από το σημείο στο οποίο προστέθηκε λίπος τελευταία.

·         ΣΑΟΥΝΑ, ΑΤΜΟΛΟΥΤΡΑ:

Η απώλεια νερού στη σάουνα με την εφίδρωση μας δίνει την λανθασμένη εντύπωση ότι χάνουμε βάρος. Με την αποκατάσταση των υγρών  (πίνοντας νερό για παράδειγμα) τα κιλά επιστρέφουν γιατί έτσι είναι το σωστό. Η χρήση της σάουνας  χωρίς την αυξημένη πρόσληψη νερού μπορεί να είναι άκρως επικίνδυνη για τον οργανισμό μπορεί να επιφέρει αφυδάτωση, μείωση μυϊκού όγκου, προβλήματα με την ισορροπία των ηλεκτρολυτών κλπ.

·         ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΦΟΡΜΕΣ:

Αντίστοιχα με την σάουνα, η απώλεια νερού μ΄αυτόν τον τρόπο δεν σημαίνει αδυνάτισμα! Το νερό αυτό δεν μπορεί να έχει καμία σχέση με το λίπος αφού ο λιπώδης ιστός έχει πολύ μικρή περιεκτικότητα σε νερό .Ο λιπώδης ιστός δεν μπορεί να φύγει από τους πόρους του δέρματος καθώς ιδρώνουμε. Άρα δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα η εφαρμογή πλαστικών ρούχων γύρω από τα σημεία με το περισσότερο λίπος (πχ περιφέρεια , γλουτοί).Αυτό που χάνεται με την μέθοδο αυτή είναι και πάλι νερό και αυτή την φορά το κόστος είναι διπλό! Η εφίδρωση (ο ιδρώτας) έχει σαν στόχο την αποβολή θερμότητας και καθώς φορώντας την πλαστική φόρμα δεν μπορεί να γίνει αυτό, δεν έχουμε και μείωση την θερμοκρασίας, πράγμα που μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για θερμοπληξία κατά την διάρκεια της άσκησης.

·         ΚΡΕΜΕΣ, ΛΑΔΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΟΥΣΙΕΣ:

Καμία ουσία δεν μπορεί να εισχωρήσει τίποτα μέσα από το δέρμα για να φτάσει στον λιπώδη ιστό. Το λίπος  δεν είναι τίποτα άλλο από λιποκύτταρα που όταν υπάρχει θετικό ισοζύγιο ενέργειας  (όταν τρώμε παραπάνω από αυτό που χρειαζόμαστε) μεγαλώνουν και όταν φτάσουν σε ένα οριακό σημείο μεγέθους διαιρούνται. Ο αριθμός των λιποκυττάρων ΔΕΝ μειώνεται ΠΟΤΕ και πολύ δύσκολα μπορεί να αυξηθεί μετά από κάποια ηλικία. Η χρησιμοποίηση μιας καλής κρέμας δεν έχει τίποτε άλλο να προσφέρει στο σώμα μας παρά μόνο μία καλή περιποίηση του δέρματος.

Πολύ προσοχή χρειάζεται στις κρέμες αυτές, που δηλώνουν ότι βοηθούν στο αδυνάτισμα με την τοπική υπεραιμία που δημιουργούν – δεν είναι τίποτα άλλο από θερμαντικές κρέμες που προκαλούν υπεραιμία. Οι κρέμες αυτές με την συχνή χρήση μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο δέρμα αλλά και στα αγγεία. Και βέβαια πρόκειται για μια παράλογη σκέψη να διανοηθεί κανείς πως με την θερμαντική αλοιφή και την τοπική υπεραιμία θα έχει κάποιο αποτέλεσμα στον λιπώδη ιστό. Η υπεραιμία που προκαλείται με την άσκηση είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη, αλλά ακόμη κι αν ήταν εφικτό να ¨ενεργοποιηθεί¨ τοπικά το λίπος , οι καύσεις  του γίνονται μόνο στους μυς. Για να φύγει το λίπος από το σώμα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κάπου, να μεταβολιστεί, πράγμα που μπορεί να γίνει μόνο με δίαιτα και αερόβια προπόνηση. Αλλά και με τον ένας και με τον άλλος τρόπο δεν υπάρχει τρόπος να πετύχουμε τοπικό αδυνάτισμα, εκτός  αν κάνουμε λιποαναρρόφηση.

Όχι μόνο κρέμες και μασάζ αλλά και ασκήσεις γυμναστικής που το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι σύσφιξη, δίνονται  ακόμα και σήμερα με το σκεπτικό ότι γυμνάζοντας ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος θα μειώσουμε το λίπος από την περιοχή αυτή. Έτσι κάνοντας χιλιάδες κοιλιακούς ή απαγωγές για παράδειγμα πιστεύει κανείς πως θα ξεφορτωθεί το λίπος στις περιοχές αυτές, στην κοιλιά και στα ψωμάκια!!! Δυστυχώς, τίποτε τέτοιο δεν θα συμβεί,  αλλά τουλάχιστον με τις ασκήσεις γυμναστικής πετυχαίνουμε βελτίωση της γενικότερης φυσικής κατάστασης, διατήρηση αν όχι άνοδο της μυϊκής μάζας, στοιχεία πολύ σημαντικά για την απώλεια αλλά και διατήρηση ενός σωστού βάρους.

·         ΜΑΣΑΖ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ¨ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ¨ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ:

Η κυτταρίτιδα δεν είναι τίποτα άλλο από συσσωρευμένο λίπος. Δεν είναι αρρώστια και δεν χρειάζεται ειδική θεραπεία. Χάνοντας λίπος από όλο το σώμα με μία σωστή και ισορροπημένη διατροφή θα μειωθεί ακόμα και στα σημεία που λόγω κληρονομικών παραγόντων έχει κανείς περισσότερη. Το μασάζ μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντικό στην προσπάθεια κάποιου να χάσει λίπος, γιατί βοηθάει στην χαλάρωση των καταπονημένων από την άσκηση μυών και ενισχύει ψυχολογικά την προσπάθεια του.

·         ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ:

Το κακό με αυτές τις μεθόδους είναι ότι ξεκινούν με κάποια επιστημονική αρχή που είναι σωστή και βγάζουν συμπεράσματα ακραία που δεν είναι πια σωστά. Τα μηχανήματα αυτά στηρίζονται στην εφίδρωση και απώλεια νερού, που όπως εξηγήθηκε και παραπάνω δεν επηρεάζει τον λιπώδη ιστό, αλλά και την ηλεκτρική διέγερση με στόχο την μυϊκή ενεργοποίηση στα σημεία που επικεντρώνονται η απώλεια λίπους. Η παθητική γυμναστική μπορεί να έχει κάποια αποτελέσματα στην αποκατάσταση των τραυμάτων αλλά δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα σημαντικό στον υγιή και αρτιμελή άνθρωπο που θέλει να χάσει κιλά. Χρησιμοποιείτε και από άτομα με υψηλό βαθμό παχυσαρκίας που δεν είναι εξοικειωμένα με την γυμναστική σαν μια εισαγωγή στην κίνηση. Χρειάζεται όμως προσοχή για να μην δημιουργηθούν λάθος εντυπώσεις: δεν καταναλώνεται ούτε μία θερμίδα με αυτόν τον τρόπο, άρα μάλλον δεν πρέπει να αναμένονται και πολλά αποτελέσματα.

·         ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕ ΛΙΠΟΔΙΑΛΥΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

Δυστυχώς, όλα αυτά τα δεδομένα «απευθύνονται» κυρίως στην ψυχολογική απογοήτευση που νιώθει κάποιος, ύστερα από άκαρπες προσπάθειες για απώλεια βάρους. Ο μύθος αυτός επιβεβαιώνεται από τους περισσότερους διαιτολόγους, οι οποίοι θα ήταν οι πρώτοι που θα προωθούσαν όλα αυτά τα «μαγικά» σκευάσματα-τρόφιμα. Άλλωστε, θα βοηθούσαν στην καλύτερη εξέλιξη της πορείας της δίαιτας, αφού δεν θα χρειαζόταν να προβούν σε οποιονδήποτε διατροφικό περιορισμό. Η πραγματικότητα είναι ότι  δεν υπάρχουν τρόφιμα που καίνε τα λίπη, ο μηχανισμός της λιπόλυσης είναι συγκεκριμένος, και ελάχιστοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να τον επηρεάσουν. Ο κυριότερος απ' αυτούς είναι η προσλαμβανόμενη-δαπανώμενη ενέργεια και όχι η κατανάλωση «μαγικών» τροφών.. Πρέπει η προσλαμβανόμενη ενέργεια να είναι μικρότερη από τη δαπανώμενη. Αυτή η κατάσταση θα οδηγήσει σε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και εκεί ακριβώς θα διεγερθεί ο μηχανισμός της λιπόλυσης.

ΒΙΒΛΟΓΡΑΦΙΑ

1.       Μαρία Χασαπίδου, Άννα Φαχαντίδου, Διατροφή για υγεία, Άσκηση & Αθλητισμός, Κεφ. 13, Ελπίδα Τσίτσιφα,

2.       www.diatrofi.gr

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η περίοδος των πανελλαδικών εξετάσεων έχει φτάσει! Τα παιδιά μας χρειάζονται ενέργεια για να διαβάσουν και να συγκεντρωθούν σωστά και το μόνο που θα τους βοηθήσει πραγματικά είναι να έχουν ως σύμμαχο τους  την σωστή διατροφή!!! Η διατροφή των μαθητών μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά την απόδοση τους στις εξετάσεις. Για τους παραπάνω λόγους θα μιλήσουμε για τα θετικά της σωστής διατροφής και για το τι πρέπει να συμπεριλάβουν οι μαθητές στο ημερήσιο διαιτολόγιο τους ούτος ώστε να είναι ισορροπημένο και κατάλληλο να τους βοηθήσει να αυξήσουν την συγκέντρωσή τους και την απόδοσή τους στις εξετάσεις.

Αυτά που πρέπει να προσέξουν οι μαθητές είναι:

Α] Οι θερμίδες

Οι ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες που έχει ένας έφηβος για να αναπτυχθεί σωστά είναι διαφορετικές για τον καθένα αλλά γενικότερα κατά μέσο όρο ένα έφηβο κορίτσι πρέπει να παίρνει γύρω στις 2200 θερμίδες την ημέρα ενώ ένα έφηβο αγόρι γύρω στις 2700 θερμίδες την ημέρα ανάλογα και με την φυσική τους δραστηριότητα. Έτσι λοιπόν κάθε είδους στερητική δίαιτα δεν έχει θέση στην περίοδο των εξετάσεων.

Β] Ένα καλό πρωινό

Μελέτες έχουν δείξει πως σε μαθητές που δεν έχουν καταναλώσει ένα επαρκές πρωινό, μειώνεται η απόδοσή τους με ταχείς ρυθμούς με το πέρασμα της ώρας. Είναι επίσης αναγνωρισμένη και η σύνδεση που υπάρχει μεταξύ της ισορροπημένης διατροφής με την ανάπτυξη του δείκτη ευφυΐας και των ικανοτήτων μάθησης σε παιδιά. Έτσι λοιπόν ένα σωστό πρωινό με τροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη ούτος ώστε να αποφεύγονται οι συχνές διακυμάνσεις του ζαχάρου στον οργανισμό γιατί η αυξημένη παροχή γλυκόζης διευκολύνει τη νοητική απόδοση.

Παραδείγματα πρωινού:

·         1 ποτήρι γάλα 1,5% λιπαρά με νιφάδες βρώμης ή δημητριακά ολικής αλέσεως, 1 φρούτο, 5 καρύδια

·         1ποτήρι γάλα 1,5% λιπαρά , 2 φέτες πολύσπορο ψωμί με 2κγ μαργαρίνη και 2 κ.γ.μέλι ή μαρμελάδα

·        1ποτήρι γάλα 1,5% λιπαρά, 1 τόστ με πολύσπορο ψωμί , 1 φέτα κασέρι με λίγα λιπαρά και 1 φέτα γαλοπούλα, 1 φρούτο

·         1 ποτήρι γάλα, 1 αυγό βραστό, 1 φέτα πολύσπορο ψωμί, 1 ντομάτα 200γρ, 1 φρούτο

·         1 ποτήρι γάλα, 2 φέτες πολύσπορο ψωμί, 2κγ ταχίνι με μέλι, 1 φρούτο

Γ] Γεύματα

Οι μαθητές μας πρέπει να καθιερώσουν τα μικρά συχνά γεύματα στο ημερήσιο διαιτολόγιό τους, 3 μεγάλα γεύματα και 2-3 μικρότερα, τα οποία θα έχουν διαφορά 2-3 ώρες μεταξύ τους, ΟΧΙ πάνω από 4 ώρες. Αυτό θα τους βοηθήσει να υπάρχει μία ισορροπία των επιπέδων ζαχάρου στο αίμα ούτος ώστε να διασφαλίζεται η νοητική απόδοση του μαθητή και να αποτρέπεται ο υποσιτισμός ο οποίος οδηγεί στην υπερκατανάλωση μεγαλύτερων και θερμιδογόνων γευμάτων με αποτέλεσμα υπνηλία, γαστρεντερικές διαταραχές και μείωση συγκέντρωσης. Τα γεύματα θα πρέπει να περιέχουν όλες τις ομάδες τροφίμων, Τα ελαφρώς επεξεργασμένα δημητριακά (πολύσπορο ψωμί, καστανό ρύζι, νιφάδες βρώμης, δημητριακά με βρώμη, ξηρά φρούτα και ξηρούς καρπούς, μακαρόνια ολικής άλεσης, πατάτες με το φλούδι, κ.ά.)
- Τα όσπρια (φακές, ρεβίθια, φασόλια κάθε είδους).
- Λαχανικά και φρούτα (κατά προτίμηση με το φλούδι τους).
- Γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς προσθήκη ζάχαρης (γιαούρτι σκέτο ή με προσθήκη φρέσκων φρούτων, γάλα, κ.ά.), καθώς και πρωτεϊνούχες τροφές χαμηλών λιπαρών, οι οποίες «χτίζουν» και συντηρούν πολλά όργανα του οργανισμού (ψάρι, πουλερικά χωρίς την πέτσα, κρέας χωρίς ορατό λίπος, αυγά).

Δ] Λιπαρά οξέα

Έρευνες έχουν αποδείξει πως το απαραίτητο λιπαρό οξύ α-λινολεϊκό παίζει ρόλο στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου για τον λόγο αυτό πρέπει να καταναλώνουμε τροφή πλούσια σε αυτό το λιπαρό οξυ όπως (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί)

Ε] Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

Σημαντικό ρόλο στην σωστή λειτουργία του εγκεφάλου παίζουν και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β(π.χ. Β1, Β2, Β3, Β6, Β12, φυλλικό οξύ). συγκεκριμένα είναι υπεύθυνες για την σωστή λειτουργία των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου και βρίσκονται στα ακατέργαστα δημητριακά (όπως σιτάρι ή κριθάρι ολικού αλεύρου) και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως το σπανάκι, τα φύλλα των παντζαριών, τα χόρτα, το μπρόκολο κ.ά.).

Ζ] Σωστή ενυδάτωση

Είναι γνωστό ότι τα 2/3 του σώματός μας αποτελούνται από νερό, για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να μειώνουμε την αξία του νερού για τον οργανισμός μας. Ένας καλά ενυδατωμένος οργανισμός μεταφέρει με ευκολία θρεπτικά συστατικά στον πυρήνα του κυττάρου και αποβάλλει τα παραπροϊόντα της θρέψης. Άφθονο νερό λοιπόν αλλά και τροφές που περιέχουν αρκετό νερό όπως τα φρέσκα φρούτα και οι χυμοί θα μας εξασφαλίσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Προσοχή στους καφέδες και τα αναψυκτικά, ο καφές και το τσάι λόγω της καφεΐνης που περιέχουν αναγκάζουν τα νεφρά να υπερλειτουργούν με συνέπεια να αφυδατώνουν το σώμα μας. Για κάθε ποτήρι καφέ που πίνουμε θα πρέπει να καταναλώνουμε ταυτόχρονα τουλάχιστον αντίστοιχη ποσότητα νερού.
Η αυξημένη λήψη καφεΐνης δρα ανασταλτικά στην ποιότητα του ύπνου. Πέρα από το νευρικό σύστημα διεγείρει την υπερέκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας με συνέπεια να μην επιτρέπει στο σώμα να πέσει σε ένα βαθύ ύπνο και με τον τρόπο αυτό ο οργανισμός δεν ξεκουράζεται επαρκώς. Ανήσυχος ύπνος δεν επιτρέπει τον οργανισμό να αποτοξινωθεί και να επανακάμψει, ακόμα και αν φαινομενικά έχουμε κοιμηθεί αρκετές ώρες, γι΄αυτό όχι πάνω από 2 καφέδες την ημέρα. Τα αναψυκτικά από την άλλη μαζί με τα βιομηχανοποιημένα πλούσια σε ζάχαρη σνάκ (μπισκότα, κρουασάν ,γλυκά) δεν περιέχουν κανένα θρεπτικό στοιχείο και είναι υψηλού γλυκαιμικού δείκτη για τους λόγους αυτούς καλό είναι να αποφεύγονται στην περίοδο των εξετάσεων και να παίρνουν την θέση τους φρεσκοστυμμένοι χυμοί και φρούτα.

Εύχομαι σε όλους σας, καλή επιτυχία στις εξετάσεις!

ΜΙΓΔΑΝΗ ΑΘ. ΑΝΝΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ

Ψήνοντας στη σχάρα, πάνω σε ανοιχτή φωτιά, τηγανίζοντας ή καπνίζοντας το φαγητό: συμβουλές για να απολαμβάνετε την τροφή σας με ασφάλεια

Η ύπαρξη ποικιλίας καθιστά τη δίαιτά μας ενδιαφέρουσα και απολαυστική. Δεν είναι μόνο το εύρος των προς επιλογή τροφίμων, αλλά και οι τρόποι προετοιμασίας τους που επιτρέπουν πολυάριθμες παραλλαγές. Όταν ψήνετε στη σχάρα, όταν χρησιμοποιείτε ανοιχτή φωτιά, τηγανίζετε ή καπνίζετε το φαγητό σας, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου μερικούς απλούς χειρισμούς, ώστε να είναι το γεύμα σας τόσο απολαυστικό όσο και ασφαλές.

Σε προηγούμενο τεύχος έχουμε αναφερθεί στο πόσο σημαντικό είναι να εξασφαλίζετε ότι το φαγητό είναι πλήρως μαγειρεμένο.¹ Το κατάλληλο μαγείρεμα δεν βοηθά μόνο στην εξουδετέρωση των βακτηρίων και στη βελτίωση της ασφάλειας των τροφίμων από βιολογικής άποψης, αλλά προσθέτει άρωμα και γεύση: ουσιαστικά η διαδικασία αμαύρωσης κατά το μαγείρεμα του κρέατος και πολλών λαχανικών και δημητριακών είναι που προσθέτει γεύση σε αυτά τα τρόφιμα. Παρόλα αυτά, το υπερβολικό μαγείρεμα μπορεί να προκαλέσει ανησυχητικά ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια. Η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ του υπολειπόμενου και του υπερβολικού μαγειρέματος παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ενός απολαυστικού και ασφαλούς για εσάς φαγητού.

Το θετικό είναι ότι το να πετύχετε αυτή την ισορροπία είναι ευκολότερο από ό,τι πιστεύετε! Είναι μάλλον κοινή λογική, και θέμα εφαρμογής των απλών μαγειρικών μαθημάτων που διδαχθήκαμε όταν ήμασταν μικροί: μην καρβουνιάζετε το κρέας κατά το μαγείρεμα ή το ψήσιμο, μην καίτε το τοστ σας ή άλλα αμυλούχα τρόφιμα, και βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε καθαρό λάδι όταν τηγανίζετε. Η επιστημονική βάση αυτών των κανόνων είναι περίπλοκη, αλλά μια απλοποιημένη επεξήγηση ακολουθεί στις παρακάτω ενότητες.

Μην καρβουνιάζετε το κρέας

Το υπερβολικό μαγείρεμα του κρέατος, συμπεριλαμβανομένων του βοδινού, χοιρινού, των πουλερικών και των ψαριών, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κάποιων δυνητικά επιβλαβών ουσιών, όπως νιτρώδεις ενώσεις και ετεροκυκλικές αμίνες. Οι ουσίες αυτές έχουν συνδεθεί με ανεπιθύμητε επιδράσεις στην υγεία σε πειραματόζωα (π.χ. βλάβη στο DNA, καρκίνος), συνεπώς θα ήταν καλό να είστε προσεκτικοί και να μειώσετε την έκθεσή σας σε αυτές. Υπάρχουν μερικές απλές συμβουλές, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να απολαύσετε το κρέας σας με ασφάλεια:

• Μειώστε το χρόνο ψησίματος. Χρησιμοποιείστε ένα θερμόμετρο για να μετράτε τη θερμοκρασία του κρέατος, ώστε να το απομακρύνετε από τη φωτιά αμέσως μόλις είναι έτοιμο για βρώση. Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Προτύπων Τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου, κατά το μαγείρεμα πουλερικών, ψαριού και κιμάδων, όπως τα μπιφτέκια και τα λουκάνικα, η εσωτερική θερμοκρασία του κρέατος πρέπει να φτάσει θερμοκρασία τουλάχιστον 70 C για 2 λεπτά πριν απομακρυνθεί.²
• Μαρινάρετε το κρέας. Η έρευνα υποδεικνύει ότι το μαρινάρισμα του κρέατος -σε μπύρα, κόκκινο κρασί, σάλτσα τεριάκι, ελαιόλαδο ή άλλη μαρινάδα της επιλογής σας- μπορεί να δράσει προστατευτικά, μειώνοντας τη δημιουργία επιβλαβών ουσιών.³
• Απομακρύνετε το καμένο κρέας. Βεβαιωθείτε ότι έχετε απομακρύνει και πετάξει τα καμένα τμήματα του κρέατος πριν το καταναλώσετε, και αποφύγετε τη χρήση σάλτσας που έχει παρασκευαστεί από το λίπος του κρέατος που εκχύνεται κατά το ψήσιμο.

Μην καίτε το τοστ ή άλλα αμυλούχα τρόφιμα

Το υπερβολικό μαγείρεμα θα πρέπει να αποφεύγετε και με άλλα τρόφιμα. Οι υψηλές θερμοκρασίες μαγειρέματος τροφίμων πλούσιων σε άμυλο, όπως το ψωμί, τα δημητριακά, οι πατάτες, τα κράκερ, δημιουργούν φυσικά μια ένωση, το ακρυλαμίδιο, το οποίο έχει επίσης συσχετιστεί με ανεπιθύμητες επιδράσεις στην υγεία σε μελέτες με πειραματόζωα (π.χ. βλάβη στο DNA, καρκίνος).4,5 Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «οι μέχρι τώρα διαθέσιμες πληροφορίες για το ακρυλαμίδιο ενισχύουν τη γενική συμβουλευτική για υγιεινή διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της μέτριας κατανάλωσης τηγανιτών και λιπαρών τροφίμων».6

Η δημιουργία του ακρυλαμιδίου μπορεί να μειωθεί με τις παρακάτω πρακτικές:⁴

• αποφεύγοντας, όταν τηγανίζετε, να κάψετε το φαγητό ή να το κάνετε υπερβολικά τραγανό,
• βράζοντας τις πατάτες ή ψήνοντάς τες ολόκληρες στο φούρνο μικροκυμάτων με τη φλοίδα,
• ψήνοντας το ψωμί μέχρι το χρώμα να γίνει ανοιχτό παρά σκούρο καφέ – αποφύγετε να τρώτε τις έντονα καφέ περιοχές,
• μαγειρεύοντας τα προϊόντα τεμαχισμένης πατάτες, όπως οι κατεψυγμένες πατάτες για τηγάνισμα ή οι φέτες πατάτας, μέχρι το χρώμα τους να γίνει χρυσοκίτρινο παρά καφέ.

Χρησιμοποιείτε καθαρό λάδι στο τηγάνισμα και αποφύγετε τις μεγάλες φλόγες

Το τηγάνισμα των τροφίμων σε υπερβολικά χρησιμοποιημένο λάδι όχι μόνο επηρεάζει τη γεύση τους, αλλά οδηγεί και στη δημιουργία χημικών ενώσεων, ονομαζόμενων ως πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων.⁷ Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων έχει αναγνωρίσει του πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες ως ανησυχητικά για την υγεία συστατικά, και ενθαρρύνει το κοινό να τα αποφεύγει, χρησιμοποιώντας καθαρό λάδι –το οποίο όχι μόνο βελτιώνει τη γεύση, αλλά είναι και καλύτερο για την υγεία σας.⁸ Οι ουσίες αυτές μπορούν να δημιουργηθούν και κατά το μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες ή με λιπαρά τρόφιμα, όπως όταν το κρέας καπνίζεται, ή όταν οι φυσικές λιπαρές ύλες στο ψάρι, το κρέας ή τις σάλτσες θερμαίνονται. Όταν το λίπος και οι χυμοί του κρέατος στάζουν στη ζεστή επιφάνεια ψησίματος, δημιουργούνται φλόγες και καπνός, τα οποία επιτρέπουν στους υδρογονάνθρακες να κολλάνε στην επιφάνεια του κρέατος. Συνεπώς, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε καθαρό λάδι (πετάξτε το λάδι που βγάζει δυσάρεστη οσμή), να απομακρύνεται το εμφανές λίπος από το κρέας σας και να αποφύγετε το μαγείρεμα με τις μεγάλες φλόγες ή τον πολύ καπνό.

Το μαγείρεμα θα πρέπει να είναι διασκεδαστικό, και εάν ακολουθείτε αυτές τις απλές συμβουλές, το ψήσιμο, το τηγάνισμα το μαγείρεμα με μεγάλη φωτιά και το κάπνισμα θα καταστήσουν το φαγητό σας πιο ασφαλές για κατανάλωση.

Αναφορές

1. EUFIC Food Today n°14 (1999). Μια ασφαλής προσέγγιση για το φαγητό σε ανοιχτούς χώρους. Διαθέσιμο στο: /article/el/artid/safe-outdoor-eating/
2. FSA (2002). Guide to Food Hygiene. Διαθέσιμο στο: http://www.food.gov.uk/multimedia/pdfs/foodhygieneguide.pdf
3. Melo A et al. (2008). Effect of Beer/Red Wine Marinades on the Formation of Heterocyclic Aromatic Amines in Pan-Fried Beef. J Agric Food Chem 56(22):10625–10632.
4. US FDA (2008). Additional Information on Acrylamide, Diet, and Food Storage and Preparation. Διαθέσιμο στο: http://www.fda.gov/Food/FoodSafety/FoodContaminantsAdulteration/ChemicalContaminants/Acrylamide/ucm151000.htm
5. European Commission website, Food and Feed Safety section. Food Contaminants - Acrylamide. Διαθέσιμο στο: http://ec.europa.eu/food/food/chemicalsafety/contaminants/acrylamide_en.htm (σημείωση: οι σχετικοί σύνδεσμοι που παρέχονται διατίθενται και στα ελληνικά)
6. WHO website, Projects and Programmes, Food Safety section. Frequently asked questions - acrylamide in food. Διαθέσιμο στο: http://www.who.int/foodsafety/publications/chem/acrylamide_faqs/en/index.html
7. European Commission website, Food and Feed Safety section. Food Contaminants - Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAH). Διαθέσιμο στο: http://ec.europa.eu/food/food/chemicalsafety/contaminants/pah_en.htm (σημείωση: οι σχετικοί Κανονισμοί που παρέχονται ως σύνδεσμοι διατίθενται και στα ελληνικά)
8. EFSA (2007). Findings of the EFSA data collection on polycyclic aromatic hydrocarbons in food. Διαθέσιμο στο: http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/33r.htm

Πώς να τρώμε υγιεινά με ένα περιορισμένο προϋπολογισμό

Στους δύσκολους αυτούς οικονομικά καιρούς ένας σημαντικός αριθμός Ευρωπαίων παλεύουν να εξασφαλίσουν τροφή, και παντού οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να κάνουν οικονομία στους λογαριασμούς για τα τρόφιμα. Υπάρχει μια κοινά αποδεκτή λαθεμένη αντίληψη ότι όλα τα υγιεινά τρόφιμα είναι ακριβά. Παρόλο που μπορεί να απαιτεί επιπλέον σχεδιασμό και σκέψη, είναι δυνατό να τρώει κανείς υγιεινά με ένα περιορισμένο προϋπολογισμό.
Μείωση των εξόδων Μία από τις έρευνες-αστραπή του Ευροβαρόμετρου (Flash Eurobarometer) το 2010 για την επίδραση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης ανέφερε ότι ένας στους πέντε Ευρωπαίους πάλεψαν να αγοράσουν τρόφιμα ή άλλες καθημερινές ανάγκες τουλάχιστον μία φορά τους προηγούμενος 12 μήνες από τη μελέτη.¹ Με την ασταθή οικονομική κατάσταση οι άνθρωποι παντού ανησυχούν για το μέλλον και προσπαθούν να μειώσουν τα έξοδα. Ένας προφανής στόχος είναι ο λογαριασμός για τα τρόφιμα.
Φθηνότερο οικιακό μαγείρεμα Μια πρόσφατη Αμερικάνικη μελέτη αξιολόγησε το κόστος της αγοράς τροφίμων από ένα σουπερμάρκετ προκειμένου να εξασφαλιστούν οι εθνικές διατροφικές συστάσεις σε σύγκριση με το να τρώει κανείς πρωτίστως εύκολο φαγητό αγορασμένο από μοντέρνα εστιατόρια.² Τα τρόφιμα που αγοράστηκαν από το σουπερμάρκετ περιλάμβαναν χύμα φρούτα, κατεψυγμένα λαχανικά, στήθος κοτόπουλο, άπαχο κρέας, ζυμαρικά, ψωμιά, δημητριακά πρωινού και γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα γεύματα που αγοράστηκαν από το μοντέρνο εστιατόριο τυπικά ήταν κάποιο σάντουιτς, κοτομπουκιές, τηγανιτός κιμάς πατάτας, τηγανιτές πατάτες και χυμός, καφές ή αναψυκτικά. Η ανάλυση αποκάλυψε ότι το κόστος ανά θερμίδα του εύκολου φαγητού ήταν 24% υψηλότερη από ό,τι της σπιτικής δίαιτας. Εντούτοις, ο υπολογισμός αυτός δεν έλαβε υπόψη το κόστος της οικιακής υποδομής για το μαγείρεμα ούτε το χρόνο που απαιτείται για την αγορά και το μαγείρεμα των τροφίμων, οπότε η συνολική εξοικονόμηση μπορεί να είναι λιγότερη. Δυστυχώς, συγκριτικά δεδομένα από την Ευρώπη δεν είναι διαθέσιμα.

Οι συστάσεις υποστηρίζουν τα φθηνότερα τρόφιμα Πιστεύεται ότι το να τρέφεται κανείς υγιεινά είναι ακριβό, αλλά η ποικιλία των επιλογών στα σημερινά σουπερμάρκετ παρέχει ένα μεγάλο εύρος εναλλακτικών. Επιπρόσθετα, οι διαιτητικές οδηγίες συστήνουν μικρές μόνο ποσότητες από ακριβά προϊόντα, όπως το κρέας, το ψάρι, το κοτόπουλο και το τυρί. Αντιθέτως, συστήνεται να τρώμε περισσότερα φασόλια, φακές, λιγότερο κρέας –το κρέας δεν χρειάζεται να συνοδεύει κάθε γεύμα μας- και λιγότερη ποσότητα από έτοιμες σάλτσες στα ζυμαρικά ή τη σαλάτα. Σχετικά με τα φρούτα και τα λαχανικά, τα φρέσκα προϊόντα συνήθως δεν κοστίζουν πολύ, αλλά μπορεί κανείς να λάβει υπόψη και τις επιλογές των κατεψυγμένων και κονσερβοποιημένων προϊόντων, τα οποία είναι διαθέσιμα όλο το χρόνο και συνεισφέρουν εξίσου στη συνιστώμενη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Επιπλέον, δεδομένης της ασφάλειας και της διατροφικής ποιότητας των συμβατικών τροφίμων, τα πιο ακριβά βιολογικά προϊόντα δεν δικαιολογούν την ένταξή τους στο καθημερινό διαιτολόγιο, όταν υπάρχουν περιορισμοί στον προϋπολογισμό. Οπότε, έχετε τα μάτια σας ανοιχτά όταν ψωνίζεται μαναβική, ψάξτε για ειδικές προσφορές και, το πιο σημαντικό, αγοράστε μόνο αυτά που ξέρετε ότι θα καταναλώσετε.

Ελαχιστοποίησε τα τροφικά υπολείμματα Στην Ευρώπη πετάμε στα σκουπίδια μεγάλες ποσότητες τροφής κάθε χρόνο, αρκετή από την οποία είναι ακόμα στην αρχική συσκευασία. Αυτό συμβαίνει κυρίως είτε διότι τα τρόφιμα χαλάνε πριν τα καταναλώσουμε ή διότι μαγειρεύουμε μεγάλες ποσότητες οπότε πετάμε ό,τι περισσεύει. Διάφορες ιστοσελίδες έχουν δημιουργηθεί (δυστυχώς είναι διαθέσιμες μόνο στα αγγλικά) για να μας βοηθήσουν να ελαχιστοποιήσουμε τα υπολείμματα φαγητού, παρέχοντας συμβουλές για τη βελτιστοποίηση στον έλεγχο των μερίδων, τη συντήρηση των φρέσκων προϊόντων για μεγαλύτερο διάστημα, και προτείνοντας συνταγές για την αξιοποίηση της τροφής που έχει περισσέψει.

Έχετε πάντα ένα σχέδιο! Ένας καλός τρόπος για φθηνή και υγιεινή διατροφή χωρίς πολλά υπολείμματα είναι…να έχετε ένα σχέδιο! Αφιερώστε περίπου μισή ώρα στο να αποφασίσετε για το μενού της εβδομάδας, αναζητήσετε σε βιβλία μαγειρικής ή στο διαδίκτυο ανέξοδες ιδέες για γεύματα. Ελέγξτε τι έχετε ήδη αποθηκευμένο, φτιάξτε μια λίστα με επιπρόσθετα προϊόντα και μείνετε πιστοί σε αυτή όταν πάτε για ψώνια. Το να έχετε φάει πριν πάτε να ψωνίσετε τρόφιμα μπορεί να σας βοηθήσει να ελέγξετε τις αγορές από παρορμητισμό - η πείνα συνήθως οδηγεί στο γέμισμα του καλαθιού με πολλά επιπλέον προϊόντα. Το αποτέλεσμα όλων αυτών: τρόφιμα που ταιριάζουν και καταναλώνονται μαζί παρά ξεχνιούνται μέχρι να χαλάσουν, χρόνος που εξοικονομείται κάθε νύχτα εφόσον γνωρίζετε τι θα μαγειρέψετε και υγιεινά νόστιμα γεύματα που δεν θα τινάξουν τα οικονομικά σας στον αέρα.

Μερικές συμβουλές οικιακής οικονομίας

• Αγοράστε φρούτα και λαχανικά όταν είναι στην εποχή τους, και μαγειρέψτε όσο μπορείτε από ό,τι έχετε.
• Σχεδιάστε ένα υγιεινό χαμηλό σε κόστος εβδομαδιαίο μενού.
• Γράψτε μια λίστα με τα ψώνια και ακολουθήστε τη.
• Ανακυκλώνετε τα τρόφιμα στο ψυγείο ή την τροφοθήκη, ώστε να μην ξεπερνούν την ημερομηνία λήξης.
• Μετράτε τις μερίδες, ώστε να μειωθούν τα υπολείμματα.
• Μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε ό,τι περισσεύει.
• Μαγειρέψτε διπλές ποσότητες και βάλτε στην κατάψυξη το μισό για άλλη μέρα.
• Ψάξτε για τις ειδικές προσφορές που βάζουν κάποια σουπερμάρκετ για τα ευπαθή τρόφιμα στο τέλος της μέρας ή της εβδομάδας ή όταν πλησιάζει η ημερομηνία λήξης τους.
• Μοιραστείτε τις ειδικές προσφορές ή τις χύμα αγορές με ένα φίλο ή φυλάξτε μερικώς στην κατάψυξη για αργότερα.

Αναφορές

1. European Commission. Monitoring the social impact of the crisis: public perceptions in the European Union. Flash Eurobarometer, Wave 2, March 2010. Available at: http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_286_en.pdf
2. McDermott AJ and Stephens MB. (2010). Cost of eating: Whole foods versus convenience foods in a low income model. Family Medicine 42(4):280-284. Available at: www.stfm.org/fmhub/fm2010/April/Andrew280.pdf

Ενθαρρύνοντας τα μικρά παιδιά να καταναλώνουν διαφορετικά λαχανικά

Η κατανάλωση λαχανικών αποτελεί σημαντικό κομμάτι μιας υγιεινής δίαιτας. Ως μία από τις κύριες ομάδες τροφίμων, τα λαχανικά παρέχουν φυτικές ίνες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και αντιοξειδωτικά. Ωστόσο, η κινητοποίηση των μικρών παιδιών, ώστε να αυξήσουν την πρόσληψη τροφίμων από αυτήν την ομάδα είναι συχνά μια πραγματική πρόκληση. Παρακάτω δίνονται κάποιες προτάσεις όσον αφορά κάποια πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς γι’ αυτό το θέμα.

Πολλοί γονείς θα γνωρίζουν ότι τα μικρά παιδιά μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα ιδιότροπα και επιλεκτικά ως προς το φαγητό, με πολλά από αυτά να αποστρέφονται τα λαχανικά και να μετατρέπουν τις ώρες γεύματος σε «πεδίο μάχης». Γνωρίζοντας ότι οι προτιμήσεις των παιδιών σε τρόφιμα μπορεί να καθορίσουν τη μελλοντική διατροφική τους συμπεριφορά, είναι σημαντική η αναγνώριση του γεγονότος ότι οι προτιμήσεις σε τρόφιμα μπορούν να διαμορφωθούν.¹

Πώς διαμορφώνονται οι προτιμήσεις σε τρόφιμα στα παιδιά

Τα παιδιά έχουν μια έμφυτη προτίμηση στη γλυκιά γεύση, ενώ αποστρέφονται τα ξινά ή πικρά τρόφιμα.^1-3 Είναι ενδιαφέρον ότι οι γευστικές προτιμήσεις στα μωρά φαίνονται να επηρεάζονται από τις διατροφικές επιλογές της μητέρας κατά την κύηση και τον θηλασμό. Σε μία μελέτη φάνηκε ότι, όταν οι μητέρες κατανάλωναν χυμό καρότου τακτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού, τα βρέφη εμφάνιζαν λιγότερες αρνητικές εκφράσεις προσώπου όταν δοκίμαζαν δημητριακά με γεύση καρότου σε σύγκριση με ένα απλό δημητριακό.⁴ Επιπρόσθετα, τα έμβρυα που είχαν εκτεθεί στα καρότα προγεννητικά έδιναν την εντύπωση στις μητέρες τους ότι απολάμβαναν τα δημητριακά με γεύση καρότου περισσότερο σε σχέση με τα απλά δημητριακά. Τα έμβρυα των οποίων οι μητέρες έπιναν νερό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δεν εμφάνιζαν παρόμοια διαφορά. Συνακόλουθα, αν μία έγκυος γυναίκα ακολουθεί μια δίαιτα με ποικιλία, πλούσια σε λαχανικά, το παιδί της πιθανόν να εκτιμά περισσότερες διαφορετικές γεύσεις από ένα παιδί που έχει εκτεθεί μόνο σε ένα περιορισμένο αριθμό διαφορετικών τροφίμων κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό.

Οι προτιμήσεις σε τρόφιμα αναπτύσσονται περαιτέρω κατά την παιδική ηλικία και οι γονείς παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενθάρρυνση μιας υγιεινής διατροφικής συμπεριφοράς. Το περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί αναπτύσσεται και τρώει επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τους γονείς. Αν επιτευχθεί ένα ευχάριστο περιβάλλον και τα νέα τρόφιμα παρουσιάζονται με μη εξαναγκαστικό τρόπο, το παιδί είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξει προτίμηση στα τρόφιμα αυτά. Η γονική ενθάρρυνση και οι κανόνες σε σχέση με τη διατροφική συμπεριφορά σχετίζονται θετικά με την κατανάλωση λαχανικών.⁵

Νεοφοβία, επιλεκτικότητα και ιδιοτροπία

Η νεοφοβία αποτελεί όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αποστροφή που παρουσιάζουν κάποια παιδιά στο να δοκιμάσουν νέα φαγητά.^1-3 Οι γονείς συχνά καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια, ώστε τα παιδιά τους να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και παραιτούνται εύκολα όταν αυτά δεν δέχονται να τα καταναλώσουν. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, ενίοτε να αντιδράσουν αρνητικά σε οικεία τρόφιμα· συμπεριφορά που εκφράζεται με τον όρο «επιλεκτικότητα». Η ιδιοτροπία στο φαγητό είναι ένας συνδυασμός της νεοφοβίας και της επιλεκτικότητας. Τα προβλήματα αυτά έχουν την τάση να είναι εντονότερα κατά τις ηλικίες 2-6 ετών, ενώ μειώνονται και σταθεροποιούνται σε χαμηλότερα επίπεδα κατά την ενηλικίωση.⁶

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς, ώστε να ενθαρρύνουν ένα θετικό διατροφικό περιβάλλον;

Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση των παιδιών να καταναλώνουν λαχανικά, μέσω της επαναλαμβανόμενης έκθεσης, του ελέγχου του περιβάλλοντος, καθώς και με το να αποτελούν πρότυπα για τα παιδιά τους. Όσο περισσότερο εκτίθεται ένα παιδί σε νέα τρόφιμα, τόσο πιθανότερο είναι να τα δοκιμάσει και να εξοικειωθεί με αυτά.¹ Ένα παιδί μπορεί να χρειαστεί 10–15 δοκιμές ενός νέου τροφίμου, ώστε να αναπτύξει αρέσκεια προς αυτό. Συνεπώς, το να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια μετά από μερικές δοκιμές θα οδηγήσει σε αποτυχία εισαγωγής του νέου τροφίμου στη διατροφή του παιδιού.² Οι γονείς δεν πρέπει να πιέζουν το παιδί να καταναλώσει μεγάλες ποσότητες από τα νέα τρόφιμα, αλλά, αντίθετα, να το επαινούν για τη δοκιμή έστω και μικρής ποσότητας ενός ή δύο νέων τροφίμων· με την πάροδο του χρόνου, η συμπεριφορά αυτή θα οδηγήσει στην ανάπτυξη οικειότητας με το νέο λαχανικό και σε μεγαλύτερη επιθυμία για κατανάλωσή του.

Το να αποτελούν οι γονείς πρότυπα αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι στην ενθάρρυνση των παιδιών να καταναλώνουν λαχανικά.^2,3,7 Αν τα παιδιά βλέπουν ότι ένας ενήλικας απολαμβάνει τη δοκιμή νέων τροφίμων, τότε είναι πιθανότερο να δοκιμάσουν και αυτά το νέο τρόφιμο. Επιπρόσθετα, αν τα λαχανικά είναι εύκολα διαθέσιμα για το παιδί, αυτό μπορεί να ενισχύσει την κατανάλωσή τους.⁶

Η παρουσία ενός τροφίμου με πιο ευχάριστο τρόπο, όπως π.χ. με τη χρήση περισσότερων χρωμάτων και σχημάτων, μπορεί να τραβήξει το ενδιαφέρον των παιδιών στη δοκιμή νέων τροφίμων.^2,3 Για παράδειγμα, ο γονέας μπορεί να σχηματίσει «φατσούλες» ή εικόνες με το φαγητό στο πιάτο και να κόψει τα λαχανικά σε διαφορετικά σχήματα. Μια επιπλέον επιλογή είναι το σερβίρισμα του τροφίμου, είτε ωμού είτε μαγειρεμένου, δίνοντας βέβαια προσοχή στην υγιεινή των τροφίμων. Επιπλέον, η συμμετοχή των παιδιών στην προετοιμασία των τροφίμων και, αν είναι δυνατό, στην καλλιέργεια λαχανικών στον κήπο ή σε γλάστρες, μπορεί επίσης να αυξήσει την επιθυμία τους να δοκιμάσουν νέα λαχανικά.^3,7

Συμπέρασμα

Οι διατροφικές προτιμήσεις των παιδιών διαμορφώνονται νωρίς στη ζωή και οι γονείς μπορούν να τις επηρεάσουν θετικά δημιουργώντας ένα δομημένο περιβάλλον όσον αφορά τη διατροφική συμπεριφορά. Με την επαναλαμβανόμενη έκθεση των παιδιών σε μικρές ποσότητες νέων τροφίμων, με τους γονείς να αποτελούν πρότυπα υγιεινής διατροφικής συμπεριφοράς, με τη συμμετοχή των παιδιών στην καλλιέργεια και την προετοιμασία των λαχανικών, καθώς και με την ελκυστική παρουσίαση των γευμάτων, μπορεί πραγματικά να βελτιωθεί το διατροφικό περιβάλλον ενός παιδιού.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

1. Benton D (2004). Role of parents in the determination of the food preferences of children and the development of obesity. International Journal of Obesity 28:858-869.
2. Wardle J, Cooke LJ, Gibson EL, Sapochnik M, Sheiham A, Lawson M (2003). Increasing children's acceptance of vegetables; a randomized trial of parent-led exposure. Appetite 40(2):155-162.
3. Wind M, de Bourdeaudhuij I, te Velde SJ, Sandvik C, Due P, Klepp KI, Brug J (2006). Correlates of fruit and vegetable consumption among 11-year-old Belgian-Flemish and Dutch schoolchildren. Journal of Nutrition Education and Behavior 38(4):211-221.
4. Mennella JA, Jagnow CP, Beauchamp GK (2001). Prenatal and postnatal flavor learning by human infants. Pediatrics 107(6):E88.
5. Pearson N, Biddle SJH, Gorely T (2009). Family correlates of fruit and vegetable consumption in children and adolescents: a systematic review. Public Health Nutrition 12:267-283.
6. Dovey TM, Staples PA, Gibson EL, Halford JCG (2008). Food neophobia and ‘picky/fussy’ eating in children: A review. Appetite 50:181-193.
7. Heim S, Strang J, Ireland M (2009). A garden pilot project enhances fruit and vegetable consumption among children. Journal of the American Dietetic Association 109(7):1220-1226.

Ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις για το παιδί αθλητή

 

Η έντονη σωματική δραστηριότητα έχει πολλά πλεονεκτήματα για την υγεία των παιδιών. Παρόλα αυτά, η περίοδος ραγδαίας ανάπτυξης κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία σημαίνει ότι οι διατροφικές τους απαιτήσεις ίσως διαφέρουν από αυτές των ενηλίκων.

Σωματική δραστηριότητα: συστάσεις και οφέληΟ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει για τα παιδιά και τους εφήβους ηλικίας 5-17 ετών να συμμετέχουν καθημερινά σε τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας έως υψηλής έντασης άσκηση, κυρίως αερόβιας.¹ Η σωματική δραστηριότητα βοηθά στην ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων και το συντονισμό τους, ενδυναμώνει τους μύες και τα οστά και μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση.^1,2 Επίσης, βοηθά το άτομο να αισθάνεται καλύτερα.^3,4
Τα δραστήρια παιδιά έχουν συγκεκριμένες ανάγκες
Η διατροφή διαδραματίζει κύριο ρόλο στην επίτευξη της βέλτιστης ανάπτυξης, αλλά και στην πρόληψη τραυματισμών, και τις συνολικές επιδόσεις.⁵ Τα παιδιά και οι έφηβοι περνούν από μία περίοδο ταχείας ανάπτυξης και ωρίμανσης, η οποία έχει διατροφικές επιπτώσεις. Όσο μεγαλύτερος ο βαθμός ενασχόλησης του παιδιού με την άσκηση, τόσο μεγαλύτερες οι διατροφικές του απαιτήσεις.

Συνολική ενεργειακή πρόσληψηΤα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται τέτοια συνολική ενεργειακή πρόσληψη ημερησίως που να καλύπτει τις καθημερινές απαιτήσεις για ανάπτυξη, ωρίμανση και σωματική δραστηριότητα.⁵ Χωρίς την επαρκή ενεργειακή πρόσληψη, το παιδί μπορεί να νιώθει κόπωση, να χάσει βάρος και να έχει μειωμένη απόδοση, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά.⁵ Στις περιπτώσεις όπου η ενεργειακή πρόσληψη είναι πολύ χαμηλή, το σώμα χρησιμοποιεί ως πηγή ενέργειας τις πρωτεΐνες από τη μυϊκή του μάζα.⁵ Η μακροχρόνια ανεπαρκής πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών συστατικών μπορεί να σχετίζεται με προβλήματα στην ανάπτυξη και την υγεία των οστών.

Υδατάνθρακες, λίπη και πρωτεΐνεςΟι υδατάνθρακες είναι κυρίως γνωστοί ως η προτιμητέα πηγή ενέργειας του σώματος κατά τη διάρκεια της άσκησης, αν και αυτό ενδέχεται να μην ισχύει άμεσα για τα παιδιά.^2,6 Πιστεύεται ότι κατά την άσκηση τα παιδιά χρησιμοποιούν περισσότερο τα λίπη ως πηγή ενέργειας σε σχέση με τους ενήλικες. Οι υδατάνθρακες, όμως, δεν θα πρέπει να αποκλείονται από το διαιτολόγιο του παιδιού, ειδικά τα ολικής άλεσης προϊόντα, τα οποία είναι πολύ καλή πηγή διαιτητικών ινών και άλλων θρεπτικών συστατικών.⁵ Τόσο τα παιδιά και οι έφηβοι, όσο και οι ενήλικες, επωφελούνται από τους υδατάνθρακες κατά τη μακράς διάρκειας άσκηση.

Η πρόσληψη λίπους είναι σημαντική για το ασκούμενο παιδί. Τα λίπη μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ενέργειας, ενώ τα απαραίτητα λιπαρά οξέα πρέπει να προσλαμβάνονται μέσω της δίαιτας. Πολλά τρόφιμα τυπικά πλούσια σε λίπη, όπως τα λιπαρά ψάρια, το κρέας και τα γαλακτοκομικά, περιέχουν πολλές βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη. Για παράδειγμα, βιταμίνη Β₁₂ και λιποδιαλυτές βιταμίνες, όπως η βιταμίνη Α και η D, αλλά και ανόργανα στοιχεία, όπως σίδηρος, ψευδάργυρος, χρώμιο, μαγνήσιο και ασβέστιο.⁵Οι πρωτεΐνες είναι σημαντικές, διότι παρέχουν τα απαραίτητα αμινοξέα, τα οποία παίζουν ζωτικό ρόλο στην ανάπτυξη των ιστών, συμπεριλαμβανομένων και των μυών. Σε γενικές γραμμές, τα ασκούμενα άτομα αυξάνουν αβίαστα την πρόσληψη πρωτεϊνών, αυξάνοντας την πρόσληψη της ενέργειας.⁵ Τα φυτοφάγα, όμως, παιδιά που ασκούνται μπορεί να χρειαστούν κάποια καθοδήγηση προκειμένου να καλύψουν τις πρωτεϊνικές τους απαιτήσεις.

Πρόσληψη υγρώνΤα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν την ίδια ικανότητα με τους ενήλικες ως προς τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Τα παιδιά έχουν την τάση να συσσωρεύουν περισσότερη θερμότητα από το περιβάλλον, καθώς έχουν μεγαλύτερη αναλογία επιφάνειας σώματος προς μάζα σώματος⁵, κάτι που είναι ιδιαιτέρως προβληματικό σε ζεστά περιβάλλοντα. Ο ρυθμός εφίδρωσης μπορεί επίσης να είναι χαμηλότερος στα παιδιά, αν και καθώς ωριμάζουν φαίνεται να αυξάνει.⁵ Για τους λόγους αυτούς, τα παιδιά θα πρέπει να είναι προσεκτικά, ώστε να προσλαμβάνουν αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατά τη διάρκεια της άσκησης, για την πρόληψη της αφυδάτωσης και του θερμικού στρες.

Τα μειονεκτήματα της σωματικής αδράνειαςΗ παχυσαρκία και το υπέρβαρο μπορεί να είναι πιο επικρατή στα μη δραστήρια παιδιά, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί δεν δαπανά αρκετή ενέργεια για να αντισταθμίσει την υπερβολική πρόσληψη, οπότε το πλεόνασμα της ενέργειας αποθηκεύεται ως σωματικό λίπος.⁷ Στις μέρες μας ένας μεγάλος αριθμός παιδιών δεν συμμετέχει συστηματικά σε κάποιο είδος σωματικής δραστηριότητας. Πρόσφατη έρευνα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα HELENA βρήκε ότι μόνο το 57% των έφηβων αγοριών και το 28% των κοριτσιών συγκεντρώνουν 60 λεπτά μέτριας ή έντονης σωματικής άσκησης την ημέρα.⁸ Μια άλλη μελέτη από 34 χώρες παγκοσμίως βρήκε ότι 76% των αγοριών ηλικίας 13-15 ετών και 85% των συνομήλικων κοριτσιών αποτυγχάνουν να καλύψουν τις συστάσεις για τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.⁹

ΣυμπερασματικάΥπάρχουν πολλά οφέλη για ένα παιδί, όταν είναι σωματικά δραστήριο. Καθώς τα παιδιά περνούν από ένα στάδιο γρήγορης ανάπτυξης είναι σημαντικό να προσλαμβάνουν επαρκή συνολική ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Οι απαιτήσεις σε υδατάνθρακες κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας φαίνεται να διαφέρουν στα παιδιά από τους ενήλικες, ενώ τα λίπη ίσως είναι πιο χρήσιμα κατά τη διάρκεια της άσκησης των παιδιών. Επίσης, τα σωματικά δραστήρια παιδιά θα πρέπει να καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες υγρών, καθώς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αφυδάτωσης και θερμικού στρες σε σχέση με τους ενήλικες.

Αναφορές

1. eufic.org
2. WHO (2011). Global Recommendations on Physical Activity for Health - 5-17 years old.
3. Mcmurray RG et al. (2002). A school-based intervention can reduce body fat and blood pressure in young adolescents. J Adolesc Health 31(2):125-132.
4. Donaldson SJ, Ronan KR. (2006). The effects of sports participation on young adolescents' emotional well-being. Adolescence 41(162):369-389.
5. Steptoe A, Butler N. (1996). Sports participation and emotional wellbeing in adolescents. Lancet 347(9018):1789-1792.
6. Petrie HJ et al. (2004). Nutritional concerns for the child and adolescent competitor. Nutrition 20:620-631.
7. Montfort-Steiger V, Williams CA. (2007). Carbohydrate intake considerations for young athletes. J Sports Sci Med 6:343-352
8. EUFIC-Βασικές πληροφορίες (2006). Διατροφή παιδιών και εφήβων. Διαθέσιμο στο: www.eufic.org/article/el/page/BARCHIVE/expid/basics-child-adolescent-nutrition_greek/
9. Ruiz JR et al. (2011). Objectively measured physical activity and sedentary time in European adolescents: The HELENA study. Am J Epidemiol, doi:10.1093/aje/kwr068
10. Guthold R et al. (2010). Physical activity and sedentary behaviour among schoolchildren: A 34-country comparison. J Pediatr 157(1):43-49.e1.

Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα του υπέρβαρου στην Ευρώπη; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας γνωρίζει!

Εκτιμάται ότι ο αριθμός των παχύσαρκων ατόμων στην Ευρώπη έχει αυξηθεί τρεις φορές από τη δεκαετία του ’80, ακόμα και σε χώρες όπου παραδοσιακά είχαν χαμηλά ποσοστά. Ταυτόχρονα, όμως, ζούμε περισσότερο από ποτέ. Και με την αύξηση της ηλικίας αυξάνει και ο κίνδυνος παχυσαρκίας. Συνεπώς, ισχύει ότι οι Ευρωπαίοι παχαίνουν ή απλώς γερνάμε; Πόσο μεγάλο είναι τελικά το πρόβλημα του υπέρβαρου; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ανακαλύψει τις απαντήσεις.

Συνθέτοντας συγκρίσιμα δεδομένα, προσαρμοσμένα για την ηλικία
Η σύγκριση των αποτελεσμάτων μεταξύ μελετών που αποτυπώνουν τον επιπολασμό της παχυσαρκίας είναι ιδιαιτέρως δύσκολη, εξαιτίας διαφοροποιήσεων σε σχέση με τη μεθοδολογία και τον πληθυσμό υπό μελέτη, καθώς και εξαιτίας άλλων δυνητικά συγχυτικών παραγόντων. Ένας από τους παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου να δοθεί μια πιο ακριβής εικόνα του μεγέθους του προβλήματος και της ανάπτυξής του, είναι το γεγονός ότι οι πληθυσμοί γερνάνε. Οι Ευρωπαίοι ζουν περισσότερο και ο ρυθμός γεννήσεων είναι χαμηλός. Το υπέρβαρο και η παχυσαρκία απαντώνται συχνότερα στους μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες, συνεπώς ένας υψηλότερος αριθμός γηραιότερων ενηλίκων υποδηλώνει περισσότερα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα στον πληθυσμό.

Πολλοί οργανισμοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), η Διεθνής Ομάδα Δράσης για την Παχυσαρκία και η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατηρούν βάσεις δεδομένων για το υπέρβαρο και την παχυσαρκία στις χώρες της Ευρώπης. Παρόλα αυτά, μέχρι στιγμής δεν έχει διεξαχθεί κανένα συμπέρασμα με βάση την ολότητα αυτών των δεδομένων, κυρίως εξαιτίας της περιορισμένης συγκρισιμότητάς τους. Προσφάτως, όμως, το Ευρωπαϊκό Γραφείο του ΠΟΥ έχει συνθέσει και προτυποποιήσει κατά ηλικία τα διαθέσιμα δεδομένα από αυτούς και άλλους οργανισμούς, καθώς και από επιστημονικές δημοσιεύσεις. Η δράση αυτή έχει οδηγήσει στη χαρτογράφηση της τάσης της παχυσαρκίας από το 1981 μέχρι το 2005, στους ενήλικες ηλικίας 25-64 ετών από 53 χώρες της Ευρωπαϊκής Περιοχής του ΠΟΥ.¹ Τα αυτοδηλούμενα και μετρούμενα δεδομένα έχουν αναλυθεί ξεχωριστά, ώστε να αποφευχθούν εσφαλμένα συμπεράσματα.

Κοινά μοτίβα
Η ανάλυση των μετρούμενων δεδομένων αποκαλύπτει κάποια κοινά μοτίβα σε όλη την Ευρωπαϊκή Περιοχή του ΠΟΥ. Σε όλες τις χώρες, για άνδρες και γυναίκες, τα υψηλότερα ποσοστά του υπέρβαρου (ΔΜΣ=25 kg/m2) και της παχυσαρκίας (ΔΜΣ=30 kg/m2) παρατηρούνται στα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα (50-64 ετών) σε σχέση με τη νεότερη ηλικιακή ομάδα (25-49 ετών). Η κατάσταση του υπέρβαρου φάνηκε να είναι πιο συχνή στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, ενώ η παχυσαρκία ήταν πιο συχνή στις γυναίκες σε όλη την Ευρώπη. Εξαιρέσεις αποτελούσαν η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σε μερικές μελέτες η παχυσαρκία ήταν πιο συχνή στους άνδρες.

Επιπολασμός και χρονικές τάσεις στην Ευρώπη Το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρου στους άνδρες αναφέρθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου περισσότεροι από 70% ήταν υπέρβαροι στις αρχές του 2000. Στην ίδια χώρα βρέθηκε και το μεγαλύτερο ποσοστό παχυσαρκίας: 1 στους 4 άνδρες. Παρόμοιος επιπολασμός για την παχυσαρκία παρατηρήθηκε και στις γυναίκες της Ιρλανδίας, αποτελώντας το μεγαλύτερο αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη. Η κατάσταση του υπέρβαρου ανιχνεύθηκε πιο συχνά στις Βρετανίδες γυναίκες, όπου περίπου 60% είχαν ΔΜΣ=25 kg/m2. Οι πληθυσμοί στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ήταν σε γενικές γραμμές περισσότερο ισχνοί από ό,τι οι πληθυσμοί της Δυτικής Ευρώπης, με ποσοστό υπέρβαρου 40% και παχυσαρκίας λιγότερο από 10%.

Με το πέρασμα των ετών παρατηρείται αύξηση τόσο του υπέρβαρου όσο και της παχυσαρκίας σε όλες τις χώρες, σε άνδρες και γυναίκες. Ενδιαφέρον είναι ότι στους άνδρες στην Ιρλανδία η αύξηση της παχυσαρκίας ήταν μεγαλύτερη από ό,τι του υπέρβαρου, ενώ σε άλλες χώρες οι τάσεις ήταν ισότιμες. Στις γυναίκες στην Ιρλανδία η συνολική τάση για την παχυσαρκία αύξανε, αλλά μειωνόταν μεταξύ των μεγαλύτερης ηλικίας γυναικών (50-64 ετών), αποτελώντας και τη μόνη ομάδα όπου αναφέρθηκε αρνητική τάση.

Περισσότερα αυτοδηλούμενα σε σχέση με μετρούμενα δεδομένα ήταν διαθέσιμα. Τα αυτοδηλούμενα στοιχεία έδειξαν ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας στις περισσότερες χώρες κυμαίνονταν μεταξύ 10-14,9%, ακολουθούμενα από τα ποσοστά 15-19,9%. Ο αριθμός των χωρών με ποσοστό παχυσαρκίας υψηλότερο από 20% ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό των χωρών με ποσοστό παχυσαρκίας μικρότερο από 10%. Τα αυτοδηλούμενα στοιχεία για το υπέρβαρο στους άνδρες κυμαίνονταν από περίπου 50% στην Ελβετία και τη Λετονία έως σχεδόν 70% στη Σλοβακία και τη Μάλτα. Το χαμηλότερο ποσοστό παχυσαρκίας αναφέρθηκε στην Ελβετία και την Ιταλία, το υψηλότερο στην Ελλάδα και τη Μάλτα, όπου περισσότεροι από 1 στους 4 άνδρες ήταν παχύσαρκοι. Η Ελβετία και η Ιταλία είχαν το χαμηλότερο ποσοστό υπέρβαρων γυναικών, ενώ η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο το υψηλότερο. Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στις γυναίκες ήταν χαμηλότερος στην Ελβετία και τη Σουηδία, και υψηλότερος στην Ελλάδα, τη Μάλτα και τη Λετονία.

Σε παγκόσμιο επίπεδο το ποσοστό παχυσαρκίας στους ενήλικες είναι 7,7% στους άνδρες και 9,8% στις γυναίκες. Ιδιαιτέρως ευπαθείς ομάδες είναι κάποιοι πληθυσμοί στις περιοχές του ΠΟΥ, όπως ο Δυτικός Ειρηνικός, οι Δυτικές Ινδίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Αυστραλία.²

Συμπεράσματα Ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, προσαρμοσμένος για την ηλικία, έχει αυξηθεί με το πέρασμα των ετών στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό σημαίνει ότι ο αυξανόμενος αριθμός των Ευρωπαίων με υπερβάλλον σωματικό βάρος δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του μεγαλύτερου αριθμού ηλικιωμένων, οι οποίοι είναι πιο είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαροι σε σχέση με τους νεότερους, αλλά και του ότι σε γενικές γραμμές ο πληθυσμός έχει καταστεί πιο υπέρβαρος.

Περαιτέρω πληροφορίες
WHO Europe, Obesity section – http://www.euro.who.int/en/what-we-do/health-topics/diseases-and-conditions/obesity

Αναφορές

1. Doak CM et al. (2012). Age standardization in mapping adult overweight and obesity trends in the WHO European Region. Obes Rev 13(2):174–191. doi: 10.1111/j.1467-789X.2011.00943.x. Epub 2011 Nov 7.
2. WHO Global Infobase: https://apps.who.int/infobase/, Πρόσβαση στις 6 Δεκεμβρίου 2010.